Binlerce yıl boyunca, bu baharat en sevdiğiniz yemekleri tatlandırmak için kullanılmadan önce, eski kültürlerde tıbbi tedavi olarak kullanılmıştır. Sarımsağın sağlık için yararları nedeniyle Çin, Mısır ve Roma uygarlıklarında kullanıldığı bilinmektedir. Bu uygarlıklardan günümüze sarımsağın vücut için önemli yararları olduğuna dair çok sayıda bilgi ortaya konmuştur
Sarımsak Neden Sağlıklıdır?
Sarımsak içeriğindeki kükürt bileşikleri ve çok sayıdaki vitamin ve mineral nedeniyle sağlıklıdır.
Sarımsağın dilimlenmesi , doğranması veya ezilmesi esnasında ortaya çıkan kokuya tiosülfinik, alojen, allisin, bisülfit bileşikleri neden olmaktadır. Bu bileşiklerden hidrojen sülfür (H2S) açığa çıkmakta ve vücudumuzda fizyolojik olarak üretildiği ve kalp, beyin, bağırsak vb birçok organın normal işleyişine katkıda bulunduğu bilinmektedir.
H2S suda çözünebilen ve çözündüğünde H+, HS- ve S2- iyonlarını oluşturan; zayıf asit karakterde, renksiz ve alev alabilen, çürük yumurta kokusunda uçucu bir gazdır. H2S’in hidrofilik özelliği yanında lipofilik olması biyolojik membranlardan kolayca geçmesini sağlar. Memelilerde doğal olarak sentezlenen H2S, L-sistein aminoasitinden çeşitli sentez yapıcı enzimler vasıtasıyla üretilir ve vücuttan böbrekler yoluyla uzaklaştırılır.
H2S organizmada damar gevşetici, antiproliferatif, iltihap giderici ve antioksidan etki gösterir. Bu etkilerin dışında bazı preklinik hayvan deneyi çalışmalarında, H2S’in kalpte atım gücünü arttırdığı ve atım hızını yavaşlattığı, kalpte oksidasyon ve inflamasyonu azalttarak kardiyoprotektif etkisi olduğu gösterilmiştir (Elrod ve ark. 2007; Ji ve ark. 2008; Qian ve Matson 2017). H2S’in antiaterosklerotik etkisininde olduğu ve ateroskleroz patogenezinde çok önemli rol oynayan damar düz kas hücrelerinin proliferasyonunun H2S ile baskılandığı gösterilmiştir (Mani ve ark. 2013).
H2S aynı zamanda antioksidan özelliktedir ve santral sinir sisteminde bir nöroprotektan ve nöromodülatör olarak da görev yapmaktadır (Njie-Mbye ve ark. 2010). H2S antioksidatif etkisini reaktif oksijen türevleri (ROS) ile reaksiyona girerek göstermektedir (Lowicka ve Beltowski 2007).
H2S’in antioksidan etkisinin diyabette faydalı olacağı düşünülmekte olup, pankreasta insülin salgılayan beta hücrelerin oksidasyondan korunması hedeflenmektedir. Ayrıca yara iyileşmesine de fayda sağladığı gösterilmiştir (Papapetropoulos ve ark. 2009; Taniguchi ve ark. 2011).
Yapılan çalışmalar sonucunda beyinde yüksek konsantrasyonlarda bulunan H2S’in santral sinir sisteminde endojen olarak sentezlendiği ortaya konulmuştur (Shibuya ve ark. 2009). H2S genellikle nöronlar ve astrositlerde bağlı sülfan sülfür formunda depolanmaktadır (Ishigami ve ark. 2009). Bir çalışmada, Alzheimer hastalarının beyindeki H2S seviyelerinin kontrol grubuna göre %55 oranında düştüğü bildirilmiştir (Eto ve ark. 2002).
H2S’in retinada bulunduğu ve fizyolojik önemi olduğu bilinmektedir. Yapılan bir çalımada, H2S üzerinden etki gösteren ACS67 maddesinin intravitreal (gözün arka bölmesindeki jelimsi sıvı vitreus tabakası) injeksiyonunun glokomdan kaynaklanan retinal hasarı engellediği gösterilmiştir (Osborne ve ark. 2010).
Yukarıdaki bilgiler ışığında sarımsak içeriğindeki hidrojen sülfür nedeniyle faydalı bir besin öğesidir ve faydaları şu şekilde özetlenebilir:
1. Sarımsak Vücudunuzun Bağışıklık Sistemini Güçlendirmeye Yardımcı Olur
Vücudunuzun bağışıklığı, ilk etapta onu hasta olmaktan koruyan şeydir ve aynı zamanda durum gerektirdiğinde hastalıklarla mücadeleye de yardımcı olur. Sarımsak, soğuk algınlığı ve grip virüsünü önlemeye yardımcı olmak için bağışıklık sistemini güçlendirir.
Çocuklar her yıl altı ila sekiz kez soğuk algınlığına yakalanırken, yetişkinler iki ila dört kez soğuk algınlığına yakalanıyor. Çiğ sarımsak yemek öksürük, ateş ve soğuk algınlığı hastalıklarına karşı koruma sağlayabilir.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
2. Sarımsak Yüksek Tansiyonu Düşürmeye Yardımcı Olur
İnme ve kalp krizi dünya çapında en önemli sağlık sorunlarından ikisidir. Yüksek tansiyon, kalp hastalığı için önemli bir risk faktörüdür. Felçlerin, kalp krizlerinin ve kronik kalp yetmezliğinin yaklaşık %70'ine neden olduğu düşünülmektedir. Yüksek tansiyon dünya çapındaki ölümlerin yüzde 13,5'inin nedenidir.
Ölümlerin önemli nedenleri arasında yer almaları nedeniyle, bunların başlıca nedenlerinden biri olan yüksek tansiyonun ele alınması son derece önemlidir.
Sarımsak, yüksek tansiyon veya hipertansiyondan muzdarip olanlar için diyetinize dahil edebileceğiniz harika bir besindir. Bununla birlikte, sarımsak sevdalısı olmasanız bile, sarımsak takviyeleri almak size yine de yüksek tansiyonu düşürmek, ateşi tedavi etmek ve çok daha fazlası gibi sağlık açısından faydalar sağlayacaktır.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
3. Sarımsak Kolesterol Düzeyini Düşürmeye Yardımcı Olur
Kolesterol kandaki yağlı bir bileşendir. İki tür kolesterol vardır: “kötü” LDL kolesterol ve “iyi” HDL kolesterol. Çok fazla LDL kolesterol ve yetersiz HDL kolesterol ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.
Ayrıca sarımsak yemek HDL veya iyi kolesterol seviyenizi etkilemez. Ailenizde kalp hastalığı öyküsü varsa veya kalp hastasıysanız beslenmenize sarımsak eklemeyi düşünmelisiniz.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
4. Sarımsak çeşitli patojenlere karşı dirençli olmanızı sağlayabilir.
Sarımsak allisin içerir. Allisin, dilimlenmiş, ezilmiş veya doğranmış karanfillerdeki enfeksiyonlarla ve bakterilerle savaşmaya yardımcı olabilir.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
5. Sarımsak Alzheimer ve Demansın önlenmesinde primer tedaviye yardımcı olabilir.
Sarımsak, vücudunuzda herhangi bir oksidatif hasarın oluşmasını önlemeye yardımcı olan yüksek antioksidanlara sahiptir. Bu antioksidan özellikler demans ve Alzheimer gibi bazı bilişsel hastalıkların primer tedavisinde hekim uygun gördüğü taktirde yardımcı olabilir.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
6. Sarımsak Atletik Performansı Artırabilir
Bu bileşen mevcut en eski performans arttırıcılardan biridir. Sarımsak eski zamanlarda yorgunluğu hafifletmek, işçilerin çalışma saatlerini ve dayanıklılıklarını artırmak için kullanılıyordu. Ayrıca atletik performanslarını artırmak için Yunan Olimpiyat sporcularına da verildi.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
7. Sarımsak Vücudunuzun Detoksifikasyonuna Yardımcı Olur
Detoksifikasyon vücuda ait olmayan şeylerden kurtulma işlemidir. Sağlığın ve uzun yaşamın önemli bir parçasıdır.
Günümüzde dünyada yaşarken her gün çok çeşitli kimyasallara ve bileşiklere maruz kalıyoruz. Bu bileşiklerin çoğu sağlıklı değildir ve hatta vücuda zararlı olabilir. Çevre, su ve yiyecek şunları içerir:
Tarımda kullanılan pestisitler ve kimyasallar
Nükleer santrallerden kaynaklanan radyasyon vb.
Kimyasal içeren kişisel bakım ürünleri
Ev temizleyicileri
Diğer ev ürünleri
Sarımsak, çeşitli karaciğer enzimleri tarafından glutatyon üretimini destekleyen güçlü bir detoks gıdasıdır. Aynı zamanda çoklu biyoaktif selenyum ve kükürt bileşikleri de dahil olmak üzere diğer önemli detoksifikasyon bileşenlerini de sağlar.
Herhangi bir takviye almaya başlamadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun.
Kaynaklar:
Elrod, J.W., Calvert, J.W., Morrison, J., Doeller, J.E., Kraus, D.W., Tao, L., Lefer, DJ (2007). Hydrogen sulfide attenuates myocardial ischemia-reperfusion injury by preservation of mitochondrial function. Proceedings of the National Academy of Sciences, 104(39), 15560–15565. https://doi.org/10.1073/pnas.0705891104
Eto, K., Asada, T., Arima, K., Makifuchi, T. and Kimura, H. (2002). Brain hydrogen sulfide is severely decreased in Alzheimer's disease. Biochemical and Biophysical Research Communications, 293. 1485–1488.
Ishigami, M., Hiraki,K., Umemura, K., Ogasawara,Y., Ishii, K. and Kimura, H.(2009). A source of hydrogen sulfide and a mechanism of its release in the brain. Antioxidants & Redox Signaling, 11(2). 205-214.
Ji, Y., Pang, Q. feng, Xu, G., Wang, L., Wang, J. ke, & Zeng, Y. ming. (2008). Exogenous hydrogen sulfide postconditioning protects isolated rat hearts against ischemia-reperfusion injury. European Journal of Pharmacology. https://doi.org/10.1016/j.ejphar.2008.03.044
Lowicka, E. and Beltowski, J. (2007). Hydrogen sulfide (H2S) – the third gas of interest for pharmacologists. Pharmacological Reports, 59. 4-24.
Mani, S. Untereiner, A., Wu, L. and Wang, R. (2013). Hydrogen sulfide and the pathogenesis of atherosclerosis. Antioxidants&Redox Signaling, doi:10.1089/ars.2013.5324.
Njie-Mbye, YF, Bongmba, OYN, Onyema, CC, Chitnis, M., Kulkarni, M., Opere, CA, et al. (2010). Effect of hydrogen sulfide on cyclic AMP production in isolated bovine and porcine neural retinae. Neurochemical Research, 35. 487-494.
Osborne, N.N., Ji, D., Majid, ASA, Fawcett, R.J., Sparatore, A., & Del Soldato, P. (2010). ACS67, a hydrogen sulfide-releasing derivative of latanoprost acid, attenuates retinal ischemia and oxidative stress to RGC-5 cells in culture. Investigative Ophthalmology and Visual Science, 51(1), 284–294. https://doi.org/10.1167/iovs.09-3999
Papapetropoulos, A., Pyriochou, A., Altaany, Z., Yang, G., Marazioti, A., Zhou, Z., … Szabo, C. (2009). Hydrogen sulfide is an endogenous stimulator of angiogenesis. Proceedings of the National Academy of Sciences, 106(51), 21972–21977.
Qian, Y., & Matson, J. B. (2017). Gasotransmitter delivery via self-assembling peptides: Treating diseases with natural signaling gases. Advanced Drug Delivery Reviews.
Shibuya, N.,Tanaka, M., Yoshida,M., Ogasawara, Y., Togawa, T., Ishii, K.et al. (2009). 3-mercaptopyruvate sulfurtransferase produces hydrogen sulfide and bound sulfane sulfur in the brain. Antioxidants & Redox Signaling, 11(4). 703-714.
Taniguchi, S., Kang, L., Kimura, T., & Niki, I. (2011). Hydrogen sulphide protects mouse pancreatic β-cells from cell death induced by oxidative stress, but not by endoplasmic reticulum stress. British Journal of Pharmacology, 162(5), 1171–1178. https://doi.org/10.1111/j.1476-5381.2010.01119.x

Comments